بیرجند؛ مرکز استان و مطالبات بی پاسخ

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران؛ فاطمه زهرا قاسمی

شهرستان بیرجند به‌عنوان مرکز استان خراسان جنوبی، با وجود جایگاه اداری و جمعیتی مهم خود، سال‌هاست با مجموعه‌ای از مشکلات زیرساختی، خدماتی و توسعه‌ای مواجه است که نیازمند توجه جدی و تصمیم‌گیری‌های مؤثر در سطح استانی و ملی می‌باشد.

یکی از اساسی‌ترین چالش‌های بیرجند، فرسودگی شبکه آب شرب شهری و روستایی است. شبکه‌ای که با پرت حدود ۲۸ درصد، بیرجند را در زمره شهرهای با بیشترین هدررفت آب قرار داده و این مسئله در شرایط کم‌آبی و خشکسالی‌های پی‌درپی، تهدیدی جدی برای پایداری منابع آب محسوب می‌شود. اصلاح شبکه‌های فرسوده و ناپایدار، ضرورتی انکارناپذیر است.

در حوزه راه و حمل‌ونقل، وضعیت نامناسب راه‌های روستایی، به‌ویژه آسفالت‌های قدیمی و فرسوده و وجود نقاط حادثه‌خیز، مشکلات فراوانی برای ساکنان ایجاد کرده است. همچنین اجرای آسفالت در روستاهای بالای ۲۰ خانوار و بازسازی محورهای مواصلاتی بیرجند–اسدیه و بیرجند–سه‌قلعه از مطالبات جدی مردم منطقه به شمار می‌رود.

از سوی دیگر، فرسودگی قنوات، کندی عملیات آبرسانی به روستاها به‌ویژه روستاهای اطراف امام حسن مجتبی(ع)، و کمبود تسهیلات حمایتی برای دهیاری‌ها، توسعه روستایی را با موانع جدی مواجه کرده است. این در حالی است که تقویت اشتغال‌زایی و توسعه صنایع تبدیلی می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان داشته باشد.

در بخش آموزش و بهداشت نیز مشکلات قابل توجهی وجود دارد. کمبود حدود ۴۰۰ کلاس آموزشی در شهرستان، فشار مضاعفی بر دانش‌آموزان و معلمان وارد کرده و کیفیت آموزش را کاهش داده است. همچنین نبود بیمارستان تخصصی تروما در مرکز استان و فرسودگی زیرساخت‌های بیمارستانی موجود، به‌ویژه بیمارستان امام رضا(ع) با قدمت بالا، از چالش‌های جدی حوزه سلامت بیرجند محسوب می‌شود.

از منظر اداری و توسعه‌ای، ارتقای فرمانداری بیرجند به فرمانداری ویژه، بازنگری در تقسیمات کشوری، اضافه شدن شهرستان به فهرست مناطق کم‌برخوردار جهت بهره‌مندی از امتیازات و تسهیلات، و همچنین کمبود مجوزهای استخدامی در دستگاه‌های اجرایی، از دیگر مطالبات مهم مردم و مدیران محلی است.

در نهایت، ضعف پوشش تلفن همراه و اینترنت در روستاهای زیر ۲۰ خانوار، همچنان مانعی جدی برای دسترسی عادلانه به خدمات ارتباطی و دیجیتال به شمار می‌رود؛ مسئله‌ای که در دنیای امروز، به‌معنای محرومیت مضاعف است.

در مجموع، حل مشکلات شهرستان بیرجند نیازمند نگاه متوازن، تخصیص عادلانه اعتبارات، و برنامه‌ریزی بلندمدت است. توجه به این نیازها نه‌تنها موجب بهبود کیفیت زندگی شهروندان می‌شود، بلکه نقش مهمی در تثبیت جمعیت، توسعه پایدار و کاهش محرومیت در شرق کشور خواهد داشت.

در کنار مسائل زیرساختی و خدماتی، چالش‌های ساختاری و اداری نیز از موانع جدی توسعه شهرستان بیرجند به شمار می‌رود. با توجه به اینکه حدود ۴۰ درصد جمعیت استان خراسان جنوبی در شهرستان بیرجند سکونت دارند و حجم بالای مراجعات مردمی و مسئولیت‌های فرامنطقه‌ای بر عهده این شهرستان است، ارتقای فرمانداری مرکز استان به معاون استاندار و فرمانداری ویژه یک ضرورت مدیریتی و اداری محسوب می‌شود. این ارتقا می‌تواند نقش مؤثری در تسریع تصمیم‌گیری‌ها و افزایش کارآمدی مدیریت منطقه‌ای داشته باشد.

از سوی دیگر، شهرستان بیرجند از معدود شهرستان‌های تک‌شهری و تک‌بخشی کشور است که این موضوع، محدودیت‌هایی در ارائه خدمات، مدیریت محلی و برنامه‌ریزی توسعه ایجاد کرده است. در همین راستا، بازنگری در ساختار سیاسی–اداری و تقسیم بخش مرکزی به سه بخش، مطالبه‌ای منطقی و در جهت توزیع عادلانه خدمات و ارتقای مدیریت محلی به شمار می‌رود.

همچنین، شمول شهرهای بیرجند و قاین در زمره مناطق کمتر توسعه‌یافته می‌تواند نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاران، متخصصان و نخبگان ایفا کند. بهره‌مندی از معافیت‌ها و مشوق‌های قانونی، زمینه‌ساز رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار و کاهش مهاجرت نیروی انسانی از استان خواهد بود.

در حوزه سلامت نیز، علاوه بر کمبود مراکز تخصصی، تأمین تجهیزات پزشکی و انجام تعمیرات اساسی بیمارستان‌های مرکز استان از اولویت‌های فوری است. فرسودگی تجهیزات و زیرساخت‌ها، کیفیت خدمات درمانی را کاهش داده و فشار مضاعفی بر کادر درمان و بیماران وارد کرده است که نیازمند توجه ویژه و تخصیص اعتبارات هدفمند می‌باشد.