«زمین کاوان زمان»؛ طلایه‌دار توسعه معدنی شرق کشور در مسیر عبور از چالش زیرساخت‌ها توسعه معدنی شرق کشور در خراسان جنوبی تمرکز دارد.

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران، شرکت «زمین کاوان زمان» به‌عنوان مجموعه‌ای متشکل از پنج شرکت بزرگ معدنی، با تمرکز بر اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی در خراسان جنوبی، توانسته نقش مهمی در ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و توسعه متوازن شرق کشور ایفا کند. با این حال، چالش‌های زیرساختی نظیر کمبود برق، سوخت، راه و فناوری همچنان مسیر رشد این صنعت را دشوار ساخته است.

مدیر بهره برداری «شرکت زمین کاوان زمان» این مجموعه را متشکل از اتحاد چند شرکت معدنی شامل آهن آجین، آسفالت طوس، مبین، مسکنی عنوان کرد که فعالیت اصلی این شرکت در حوزه‌های اکتشاف، استخراج و فناوری مواد معدنی متمرکز بوده و در سراسر کشور دارای محدوده‌های معدنی فعال است که عملیات اکتشاف و استخراج در آن‌ها جریان دارد.

تمرکز فعالیت در خراسان جنوبی و آغاز طرح‌های فرآوری طلا و مس

مهندس بخشی بیشترین تمرکز فعالیت شرکت زمین کاوان زمان را در خراسان جنوبی دانست و افزود: عمده فعالیت شرکت با احداث دو واحد کارخانه فرآوری طلا و مس آغاز شد. شرکت فعالیت اکتشافی خود در خراسان جنوبی را از سال ۹۷ آغاز کرد و مهرماه سال ۹۸، عملیات احداث کارخانه فرآوری طلا در محدوده روستای قلعه زری شروع شد. پس از ۱۴ ماه، در اسفند سال ۹۹، کارخانه طلا به بهره‌برداری رسید و اولین محصول خود را در فروردین‌ماه ۱۴۰۰ تولید کرد.

پس از آن با استفاده از درآمدهای حاصل از کارخانه طلا، عملیات احداث کارخانه فرآوری کاتد مس در سربیشه آغاز شد و در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲، کارخانه فرآوری مس سربیشه با ظرفیت اسمی ۳۰۰ تن در سال به بهره‌برداری رسید. شرکت زمین کاوان زمان، در حال حاضر ۴۰۰ نفر نیروی انسانی در محدوده‌های اکتشافی و کارخانه‌های فرآوری شرکت مشغول به کار هستند.

بخشی افزود: شرکت در سه محدوده معدنی خوسف، سربیشه و دهسلم نهبندان در استان فعال است.

لزوم توسعه صنایع پایین‌دستی برای جلوگیری از خام‌فروشی

وی تأکید کرد: فرآیند کامل تولید طلا و مس، از صفر تا ۱۰۰، در کارخانه‌های زمین کاوان انجام و محصول نهایی به صورت شمش طلا و کاتد مس عرضه می‌شود. تمام مراحل تولید و فروش طلا در داخل استان انجام می‌شود اما کاتد مس به دلیل نبود صنایع پایین‌دستی مرتبط در استان، به استان‌های مجاور نظیر کرمان، یزد و اصفهان فروخته می‌شود.

مهندس بخشی گفت: ایجاد صنایع پایین‌دستی موجب افزایش ارزش افزوده محصولات شده و از خام‌فروشی پس از مرحله فرآوری جلوگیری می‌کند. این موضوع اشتغال‌زایی پایداری در منطقه ایجاد کرده و امکان توسعه یک صنعت پاک را در استان فراهم می‌کند.

وی افزود: زیرساخت‌های مورد نیاز برای توسعه این صنعت شامل تکنولوژی، تأمین برق و حمایت مسئولان است. در حال حاضر استان با کمبود تکنولوژی و برق مواجه است که موجب کاهش توجیه اقتصادی پروژه‌ها می‌شود؛ بنابراین ایجاد این زیرساخت‌ها در استان اولویت دارد.

مشکلات حمل‌ونقل و ضعف زیرساخت‌های ارتباطی

مدیر بهره برداری شرکت زمین کاوان زمان تأکید کرد: زیرساخت‌های ارتباطی و ریلی نیز اهمیت زیادی دارد. چرا که ایجاد صنعت ریلی برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل ضروری است. در حال حاضر، هزینه‌های حمل‌ونقل بخش قابل توجهی از سهم تولید را به خود اختصاص داده و این امر موجب می‌شود برخی صنایع و معادن از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نباشند.

بخشی تأکید کرد: گاه انتظارات زیادی از معادن وجود دارد، در حالی که معادن حقوق دولتی خود را پرداخت می‌کنند و این مسئولان استان هستند که باید حقوق دولتی پرداخت‌شده را از مرکز جذب و در منطقه هزینه کنند؛ درصورتی‌که این کار به‌درستی انجام نمی‌شود.

وی تصریح کرد: در استان‌های دیگر، با بازگشت حقوق دولتی به محل معادن، زیرساخت‌های چشمگیری ایجاد شده است اما در خراسان جنوبی، پیگیری برای بازگشت این بودجه بسیار ضعیف است.

چالش تأمین سوخت، راه و ارتباطات در معادن شرق کشور

وی افزود: هزینه استخراج و فرآوری در استان به دلیل کمبود امکانات چند برابر استان‌های مجاور است. در حال حاضر، بسیاری از معادن و کارخانه‌های بزرگ در استان‌های دیگر از برق مستقیم برخوردارند، در حالی که در خراسان جنوبی بخش عمده‌ای از برق توسط خود معادن تولید می‌شود.

وی گفت: ما با استفاده از دیزل ژنراتور اقدام به تولید برق می‌کنیم و این مسئله چالش تهیه سوخت را به همراه دارد. مشکل تأمین سوخت، جاده، آب و حتی ارتباطات تلفنی موجب شده بخشی از طرح‌ها از توجیه اقتصادی خارج شوند.

بخشی تأکید کرد: ایجاد زیرساخت وظیفه دولت است تا تولیدکننده بتواند اشتغال و سودآوری ایجاد کند در غیر این صورت، سرمایه‌گذاری به استان نخواهد آمد.

بی‌توجهی به شرق کشور در طرح‌های ملی ریلی و جاده‌ای

وی با اشاره به طرح‌های ملی گفت: مطالعه طرح‌های ریلی و بزرگراهی کشور نشان می‌دهد که بیشتر مسیرها در غرب کشور پیش‌بینی شده و شرق کشور از جمله خراسان جنوبی در حاشیه قرار گرفته است. این امر موجب افزایش هزینه حمل و در نهایت کاهش تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به استان می‌شود.

بخشی گفت: سرمایه‌گذاری شرکت علاوه بر اشتغال و پایداری، موجب امنیت و مهاجرت معکوس از روستاها شده است. با این سرمایه‌گذاری، معادن کوچک اطراف فعال شده‌اند و نقش مهمی در اشتغال محلی دارند.

وی افزود: در فرآیند جاری، ریزدانه‌ای تولید می‌شود که با روش‌های موجود قابل فرآوری نیست؛ لذا فاز جدید تانک لیچ در دست احداث است و پیش‌بینی می‌شود تا چند ماه آینده به بهره‌برداری برسد و ظرفیت تولید را تا ۱۰ تن افزایش دهد.

بخشی تأکید کرد: مهم‌ترین نیازها در حال حاضر شامل راه، برق و گازوئیل است. از دولت انتظار داریم با ایجاد زیرساخت‌های اساسی و رفع موانع تولید، مسیر توسعه و اشتغال پایدار در شرق کشور را هموار کند.