تشنگی در دل پروژه ریلی خراسان جنوبی

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران و به نقل از خبرگزاری شبستان،  در سال‌های اخیر، پروژه راه‌آهن خراسان جنوبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های زیرساختی کشور، با هدف اتصال شرق ایران به شبکه ریلی سراسری در دست اجراست. این پروژه که بخشی از راه‌آهن ملی زاهدان – زابل – بیرجند – مشهد به طول تقریبی ۹۱۰ کیلومتر است، در سه بازه اجرایی شامل زاهدان – زابل – مرز میلک، زابل – بیرجند و بیرجند – یونسی (در خراسان رضوی) در حال اجراست. در حال حاضر، ۱۴ قطعه از این پروژه در استان خراسان جنوبی فعال است و عملیات اجرایی آن با جدیت در حال انجام است.  

سید محمدرضا هاشمی- استاندار خراسان جنوبی- در بازدید از طرح راه‌آهن چابهار – سرخس، با اشاره به پیشرفت ۲۴ درصدی عملیات زیرسازی مسیر در استان، بر اهمیت این پروژه در توسعه ترانزیت، صادرات و رونق اقتصادی استان‌های مرزی تأکید کرد.

وی با بیان اینکه طول مسیر این راه‌آهن بیش از ۹۰۰ کیلومتر است، تصریح کرد: طولانی‌ترین بخش این مسیر در استان خراسان جنوبی واقع شده که با بیش از ۴۳۲ کیلومتر و در قالب ۱۴ قطعه توسط ۱۴ پیمانکار در حال اجراست.

استاندار با ذکر این نکته که در یک سال گذشته، ۱.۶ همت از سوی دولت به این پروژه تزریق شده، اظهار داشت: عملیات خاکبرداری، خاکریزی، بازگشایی تونل‌ها و احداث پل‌ها در طول این پروژه با سرعت مطلوبی در حال انجام است. 

به گفته وی؛ دو تونل مهم در مسیر این پروژه در شهرستان قاینات بازگشایی شده و طولانی‌ترین پل مسیر نیز در منطقه روم در حال ساخت است.

به دنبال تاکید و تکلیف چندباره استاندار خراسان جنوبی به مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، مبنی بر بازدید خبرنگاران و فعالان رسانه استان از پروژه راه آهن، ۳۰ نفر از فعالان این عرصه به همراه معاون عمران استانداری خراسان جنوبی و مدیرکل راه و شهرسازی عازم بازدید از قطعات مختلف این پروژه عمرانی شدند.
 

پیشرفت ۴۰ درصدی قطعه ۱۴ راه‌آهن 

قطعه ۱۴ راه‌آهن خراسان جنوبی به طول ۶۰ کیلومتر در کیلومتر ۵۲۵ تا ۵۸۵، واقع در شهرستان سربیشه، با پیشرفت فیزیکی ۴۰ درصدی توسط پیمانکار بخش خصوصی در حال اجراست. این قطعه، اولین مقصد تور رسانه‌ای پروژه‌های راه‌آهن استان بود و بیش از ۲۵۰ نیروی انسانی با تجهیزات سنگین عملیات خاکبرداری و خاکریزی را در دو شیفت کاری پیش می‌برند.

سعید تمیمی، سرناظر قطعه ۱۱، ۱۳ و ۱۴ راه آهن استان به خبرنگاران گفت: قطعه ۱۴ راه‌آهن چابهار–سرخس با تجهیز کامل ساختمان اداری و کارگاه، دارای انواع ادوات سنگین از جمله چهار دستگاه بلدوزر، ۶ دستگاه گریدر، ۹ دستگاه لودر، ۱۲ غلطک، ۳۱ کامیون، چهار بیل مکانیکی چرخ‌زنجیری، ۱۷ خودرو سواری، هفت تانکر آب‌پاش، سه جرثقیل، دو تانکر سوخت، چهار تراک میکسر، یک سنگ‌شکن و دو ایستگاه بتن است که در دو شیفت مشغول فعالیت هستند.

به گفته وی، تاکنون بیش از ۲۲ درصد خاکبرداری و ۷۱ درصد خاکریزی این مسیر انجام شده و پیمانکار برای این اقدامات بیش از ۲ هزار و ۷۰۵ میلیارد ریال حق‌الزحمه دریافت کرده است. با این حال، ۲ هزار و ۶۲۰ میلیارد ریال از مطالبات پیمانکار هنوز پرداخت نشده است و حجم کل قرارداد اجرای این قطعه نیز ۱۳ هزار و ۷۳۲ میلیارد ریال اعلام شده است.

وی خاطرنشان کرد: با وجود پیشرفت چشمگیر، اجرای این قطعه با چالش‌هایی همچون تأمین آب، وجود آبخوان‌ها، کمبود مصالح خاکریزی، معارضین شخصی، دکل‌های فشار قوی برق، فیبر نوری و سایت مرکز تحقیقات کشاورزی مواجه است.

پیشرفت ۲۰ تا ۸۰ درصدی قطعات ۱۵ و ۱۶ راه‌آهن

قطعات ۱۵ و ۱۶ راه‌آهن چابهار–سرخس در شهرستان بیرجند با پیشرفت فیزیکی ۲۰ تا ۸۰ درصد، بخشی از کریدور ریلی شرق کشور به شمار می‌روند. قطعه ۱۵ به طول ۳۸ کیلومتر شامل هفت کیلومتر ایستگاه بیرجند است و قطعه ۱۶ نیز با پیشرفت چشمگیر در زیرسازی، از پیشروترین بخش‌های پروژه محسوب می‌شود.

قطعه ۱۵ راه‌آهن چابهار–سرخس از میدان ورودی شهر بیرجند آغاز و تا روستای دستگرد و ابتدای قطعه ۱۶ ادامه دارد و نقش مهمی در تکمیل کریدور ریلی شرق کشور ایفا می‌کند. ایستگاه تشکیلاتی بیرجند در این مسیر قرار دارد و به صورت ترکیبی خدمات مسافری و باری ارائه خواهد داد. سایر ایستگاه‌های مهم مسافری پیش‌بینی شده در شهرهای سربیشه، بیرجند، قائن و گناباد نیز به تسهیل حمل‌ونقل و توسعه منطقه کمک خواهند کرد.

پیمانکاری قطعه ۱۵ بر عهده شرکت ویسا است که با پیشرفت فیزیکی حدود ۲۰ درصد در بخش زیرسازی فعالیت می‌کند. قرارداد اجرای این قطعه ۱۰ هزار و ۸۶۳ میلیارد ریال برآورد شده و پیشرفت ریالی نیز در همین حد گزارش شده است. در مسیر این قطعه ۹۴ دستگاه آب‌رو، چهار پل خاص، چهار پل زیرگذر و روگذر و دو ایستگاه پیش‌بینی شده است.

تاکنون ۵۴۷ هزار و ۶۸۶ متر مکعب خاکبرداری و ۳۵۳ هزار و ۴۵ متر مکعب خاکریزی در قطعه ۱۵ انجام شده و ۷۰ دستگاه ماشین‌آلات اصلی و ۹۹ نیروی انسانی در اجرای پروژه فعال هستند. با این حال، کمبود مصالح خاکریز، تأمین آب و عدم ابلاغ نقش‌ها از مهم‌ترین چالش‌های مسیر اعلام شده است.

قطعه ۱۶، از کیلومتر ۶۱۶ تا ۶۴۸، مقصد بعدی تور رسانه‌ای بود و با بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی، از پیشروترین بخش‌های پروژه محسوب می‌شود. در این مسیر بیش از یک میلیون و ۹۸۹ هزار متر مکعب خاکبرداری و ۶۹۸ هزار و ۸۵۰ متر مکعب خاکریزی انجام شده است. پل بزرگی به طول حدود ۳۲ کیلومتر با دهانه ۶۳۲ متر و ارتفاع ۲۴ متر، همراه با سه پل روگذر (تقاطع غیرهمسطح) از نکات برجسته این مسیر هستند. پیمانکار اعلام کرده که با رفع مشکلات نقدینگی و تأمین سوخت و سیمان، امید دارد پروژه را تا پایان سال تحویل کارفرما دهد.

پیشرفت قطعه ۱۷ راه‌آهن خراسان جنوبی با چالش‌های تامین آب و آزادسازی اراضی

قطعه ۱۷ راه‌آهن از کیلومتر ۶۴۸ تا ۶۸۵ در منطقه ۱۶، دارای هفت پل خاص، سه دستگاه گُل دریایی، دو پل رودخانه‌ای، یک تونل ۵۰۰ متری و دو ایستگاه تدارکاتی است. ایستگاه آرین‌شهر در انتهای قطعه و ایستگاه شوشول در ابتدای مسیر قرار دارند.

طبق گزارش سرپرست کارگاه قطعه ۱۷، حمید شبانیان عملیات اجرایی از ابتدای امسال آغاز شده و تاکنون حدود سه درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. این قطعه نیازمند خاکبرداری حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار مترمکعب و خاکریزی یک میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب است و مجموع بتن‌ریزی‌ها به ۴۷ هزار مترمکعب می‌رسد.

از جمله مشکلات اصلی این قطعه می‌توان به محدودیت تامین آب، مالکیت اراضی شخصی و نیاز به آزادسازی مستثنیات اشاره کرد. سرپرست کارگاه اعلام کرد که عملیات بتن‌ریزی به دلیل کمبود آب تاکنون آغاز نشده و انتظار می‌رود با شروع فصل بارندگی و تامین آب، این بخش نیز فعال شود.

وی همچنین تأکید کرد: با وجود شرایط سخت، هیچ تعطیلی یا تعدیل نیرو در کارگاه نداشته‌اند و حدود ۴۰ نیروی مستقیم در پروژه مشغول کار هستند. درخواست‌هایی نیز برای مساعدت مسئولین استان در زمینه آزادسازی اراضی و تامین منابع آب مطرح شده است.

مسائل مربوط به سوخت ماشین‌آلات با همکاری شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به خوبی مدیریت شده و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

پیشروی ۴۰۰ متری در تونل قطعه ۱۸ راه‌آهن/ مشکل اصلی؛ تأمین مالی

معمارباشی، معاون کارگاه قطعه ۱۸ از پیشروی نزدیک به ۴۰۰ متر در این قطعه خبر داد. به گفته وی، این میزان شامل ۲۸۰ متر در تونل شماره یک و مابقی در تونل شماره ۲ است.

وی افزود: با توجه به روند فعلی و در صورت تأمین به‌موقع منابع مالی، پیش‌بینی می‌کنیم سالانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ متر پیشروی در تونل داشته باشیم و تکمیل پروژه ظرف دو تا سه سال امکان‌پذیر خواهد بود.

معمارباشی با اشاره به مشکلات مالی پروژه بیان کرد: در حال حاضر حدود ۲۰۰ میلیارد تومان طلبکار هستیم و از مردادماه سال گذشته هیچ دریافتی نداشته‌ایم. تنها بخش فعال پروژه تونل است که با سختی فراوان ادامه دارد.

وی تأکید کرد: اگر منابع مالی به موقع تامین شود، هیچ مشکل فنی در اجرای پروژه وجود ندارد و روند پیشروی تسریع خواهد شد. این تونل از شهریور سال گذشته آغاز شده و اکنون پس از گذشت حدود یک سال، پیشروی ۴۰۰ متری در تونل‌های یک و دو محقق شده است.

 معضل آب در قطعه ۱۹ راه‌آهن

علی نیکدل ناظر پروژه قطعه ۱۹ راه‌آهن هم به خبرنگاران گفت: این قطعه به طول ۱۲ کیلومتر که از کیلومتر ۶۹۵ آغاز و در کیلومتر ۸۰۷ خاتمه می‌یابد، یکی از سخت‌ترین و خاص‌ترین قطعات مسیر است و تاکنون بیش از ۵۰ درصد عملیات خاکبرداری و ۴۰ درصد خاکریزی آن انجام شده است.

 امیرحسن علیزاده‌مقدم، مدیرعامل شرکت دماوند هم اظهار داشت: این قطعه شامل ۵ پل خاص و ۵ دستگاه تونل است که اجرای آن به دلیل شرایط کوهستانی و وجود آبروهای بزرگ، از پیچیدگی‌های فنی بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه عملیات این قطعه از حدود یک سال پیش آغاز شده است، افزود: در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد خاکبرداری و ۴۰ درصد خاکریزی انجام شده و اجرای دال‌های بتنی نیز رو به پایان است.

علیزاده‌مقدم ادامه داد: ارزش قرارداد این قطعه حدود هزار میلیارد تومان است که تاکنون تنها ۱۵۰ میلیارد تومان پرداخت شده و با وجود طلب ۱۸۰ میلیاردی، روند تأمین نقدینگی با مشکل مواجه است.

وی کمبود آب را یکی از چالش‌های اساسی پروژه عنوان کرد و گفت: روزانه حدود ۱۵۰ میلیون تومان برای خرید و انتقال آب هزینه می‌شود و با وجود درخواست‌های مکرر برای تخصیص منبع آبی یا مجوز حفر چاه، تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

ناظر پروژه قطعه ۱۹ راه‌آهن تأکید کرد: در صورت تزریق به‌موقع منابع مالی، این قطعه طبق قرارداد به پایان می‌رسد اما در غیر این صورت، اتمام کار ممکن است دو سال به طول بینجامد.

ریل تا پایان دولت وارد خراسان جنوبی می شود

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی اظهار داشت: تأمین منابع مالی پروژه از محل استجازه مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی انجام می‌شود و راه‌آهن بیرجند – زاهدان جزو نخستین طرح‌هایی بود که این مجوز را دریافت کرد.

وی افزود: تاکنون حدود ۱۸ ماه از شروع جدی عملیات اجرایی می‌گذرد و برخی قطعات از جمله قطعه ۲۳ با ۹۹ درصد، قطعه ۱۶ با ۸۰ درصد و قطعه ۱۴ با ۳۰ درصد پیشرفت، جلوتر از برنامه زمان‌بندی هستند.

مودی ادامه داد: در حال حاضر بیش از هزار دستگاه ماشین‌آلات و ۱۸۰۰ نیروی انسانی در این پروژه فعال هستند و طبق پیش‌بینی‌ها، تا پایان دولت ریل وارد خراسان جنوبی خواهد شد.

وی با بیان اینکه تاکنون ۲.۶ همت منابع مالی برای پروژه تخصیص یافته است، گفت: برآورد می‌شود برای ادامه روند اجرایی، حداقل ۱۰ همت دیگر تا پایان سال مورد نیاز باشد. همچنین تاکنون مطالبات پیمانکاران تا سقف یک‌هزار میلیارد تومان پرداخت شده است.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی تکمیل این کریدور را عاملی مهم در توسعه ترانزیت و صادرات کشور دانست و تصریح کرد: با توجه به ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک استان با افغانستان، این پروژه جایگاه ایران را در تجارت منطقه‌ای تثبیت خواهد کرد.

تأمین آب پروژه راه‌آهن با جدیت در حال پیگیری است
معاون عمرانی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به سختی تأمین آب در دشت‌های ممنوعه استان گفت: در صورت نیاز، حفر چاه جدید نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت تا روند اجرای پروژه راه‌آهن بدون وقفه ادامه یابد.

محمد فرهادی در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: در زمینه سوخت ماشین‌آلات پروژه راه‌آهن، هماهنگی‌های لازم با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی انجام شده و خوشبختانه در استان هیچ مشکلی وجود ندارد.

وی افزود: در موارد معدودی که ناهماهنگی پیش آمده بود، با پیگیری انجام شده، مشکل برطرف شده است و شرکت پخش همواره همراهی لازم را داشته است.

وی با اشاره به دغدغه پیمانکاران در خصوص تأمین آب پروژه ادامه داد: شرایط خاص استان و ممنوعه بودن بسیاری از دشت‌ها تأمین آب را دشوار کرده است، اما با استفاده از ظرفیت‌های موجود این مشکل برطرف خواهد شد.

فرهادی تصریح کرد: در صورت نیاز، حفر چاه جدید نیز در دستور کار قرار می‌گیرد تا پروژه راه‌آهن دچار وقفه نشود.

معاون عمرانی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به تأمین مطالبات پیمانکاران گفت: از ابتدای امسال با پیگیری‌های استاندار و مساعدت دولت و وزارت راه و شهرسازی، تاکنون ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته و طی روزهای آینده در اختیار پیمانکاران قرار خواهد گرفت.

وی افزود: برنامه‌ریزی شده است که تا پایان سال جاری حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز برای این پروژه تخصیص یابد تا پیمانکاران دغدغه‌ای در زمینه تأمین منابع مالی نداشته باشند.

در بازدید اخیر اصحاب رسانه از قطعات فعال در خراسان جنوبی، تصویری روشن از پیشرفت چشمگیر و چالش‌های پیش‌رو ارائه شد. از تونل‌های در حال حفر در دل کوه‌های کویری گرفته تا پل‌های عظیم و خاک‌ریزی‌های گسترده، همه نشان می‌دهد که این طرح ملی با سرعتی قابل‌توجه در حال حرکت است؛ هرچند مشکلات مالی همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع مسیر شناخته می‌شود.  

با تکمیل این پروژه، خراسان جنوبی به شبکه سراسری ریلی کشور متصل خواهد شد و زمینه‌های سرمایه‌گذاری، حمل‌ونقل سریع و حمل بار مؤثر در استان و مناطق همجوار فراهم خواهد آمد. این پروژه همچنین نماد عزم و اراده ملی برای توسعه مناطق کمتر برخوردار و تقویت ارتباطات داخلی کشور محسوب می‌شود.