قداست ملّه بر جان و دل خراسانی‌ها

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران- اسمش پارچه مله است و به خوش یمنی معروف است. این پارچه‌ای قهوه‌ای رنگ و زیبا یا به گویش خوسفی‌ها «سرخچه» از چنان قداستی بین مردم برخوردار است که بیشتر از آن به عنوان سجاده، جانماز، قدیفه، چادر و یا سفره نان استفاده می‌کنند.

پنبه قهوای مله خوسف از تاریخچه و قدمت طولانی و یادگاری از دوران قاجار است که در گذشته ارزش بالایی داشته است و جزو سرمایه‌های منطقه و افراد معروف بوده است.شهرستان خوسف تنها خاستگاه پنه قهوه‌ای در جهان شناخته می‌شود و به گفته متولیان امر بذر این گیاه بی‌نظیر در هر کجای استان هم که کشت شده است تنها از آن پنبه سفید برداشت شده است.

پنبه قهوای رنگ ملّه که پس از سالیان طولانی رنگ باخته بود، به همت مسدولان و کشاورزان دلسوز دوباره به چرخه تولید بازگشت و هم اکنون ثبت ملی شده و در مسیر جهانی شدن قرار گرفته است.

استفاده از پنبه مله خاصیتی همانند پشم شتر داشته و با سایر گیاهان دارویی، چربی گوسفند جهت تولید سرمه چشم به دلیل گرمی و تقدس بیشتر در فصول سرد سال از قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

پنبه قهوای رنگ خوسف در تیرماه 1397 به شماره 1623 در فهرسا میراث معنوی کشور ثبت ملی شد و شهرستان خوسف هم در 31 تیرماه 1398 به عنوان شهر مله بافقی ثبت ملی شد و هم اکنون در مسیر جهانی شدن قرار گرفته است.قدمت پنبه قهوه‌ای هم قدمت پنبه سفید بوده و از قدیم کشاورزان خوسف به دلیل خوش یمنی، مقداری از این بذر را همراه بذر پنبه سفید در مزارع خود کشت می‌کرده‌اند.

تولید پنبه مله و همچنین پارچه‌ی با طبع گرم مله را تنها می‌توان در دیار گل‌های نرگس «خوسف» یافت چراکه دانش و تولید آن منحصر به این خطه کویری از کشور است و در جای دیگری نمی‌توان نمونه‌ای از آن را یافت.

سید مهدی خبیری، مدیر جهاد کشاورزی خوسف در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: پنبه قهوه‌ای خوسف 300 سال پیش در این شهرستان کشت می‌شد اما به دلیل عملکرد کم در هکتار، منسوخ شد و کشاورزان به سمت کشت پنبه سفید روی آوردند؛ در سال 97 برای اولین بار کشت پنبه مله از بذور موجود به صورت نشاء در گلخانه ای کشت شد و هم اکنون 25 بهره‌بردار دارد.

وی تصریح کرد: هم اکنون قیمت این پنبه دو برابر قیمت پنبه سفید ارزش دارد اما عملکرد آن در هکتار 1.5 تن است، لذا برای برخی کشاورزان توجیه اقتصادی ندارد.

مدیر جهاد کشاورزی خوسف تصریح کرد: در شهرستان خوسف تنها موسسه خیریه حضرت رسول (ص) محصول کشاورزان را خریداری می‌کند و از خرید، ریسندگی و تولید محصول به پارچه و فروش آن را دنبال می‌کند.

وی افزود: سطح زیر کشت پنبه مله در شهر مله بافی ایران بعد از احیاء 6 هکتار پنبه است و به منظور احیای این پارچه قدیمی و خوش یُمن، دوره‌های آموزشی در این شهر در دستور کار است.

احیای کشت پنبه مله و تولید آن به پارچه بعد از گذشت 40 سال توسط صنعتگران علاوه بر حفظ سرمایه ملی و فرهنگی منطقه و حتی ایران، نقش بسزایی در تولید، اقتصاد و توسعه صنایع دستی باکیفیت و صنعت پارچه کشور است که باید قدر دانسته شود.