تولد دوباره موزه وقف در دل بیرجند

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران، سید احمد برآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی عصر امروز در بازدید دکتر یانسـرانگ، رئیس دفتر یونسـکو در تهران از بناهای تاریخی بیرجند(مدرسه شوکتیه) احیای جایگاه فرهنگی و هویتی مدرسه تاریخی شوکتیه بیرجند را در دستور کار دانست و گفت: این بنای ارزشمند، قابلیت آن را دارد که بار دیگر به عنوان تنها موزه وقف کشور نقش‌آفرینی کرده و در ترویج فرهنگ وقف و آموزش در سطح ملی اثرگذار باشد.

وی افزود: مدرسه شوکتیه با قدمتی حدود ۱۲۳ سال یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی ایران در حوزه آموزش نوین و وقف است که ابتدا به صورت حسینیه ساخته شد و بعدها با نگرشی پیشرو، به مدرسه‌ای مدرن و فراگیر تبدیل شد.

مدیرکل میراث فرهنگی خراسان جنوبی با اشاره به جایگاه ویژه شوکتیه در تاریخ آموزش ایران اظهار کرد: در زمانی که در بسیاری از کشورهای منطقه هنوز آموزش عمومی به‌ویژه برای دختران جایگاهی نداشت، در بیرجند مدرسه شوکتیه با هدف آموزش برابر دختران و پسران تأسیس شد و این اقدام بی‌سابقه، نشان از عمق تفکر فرهنگی و نگاه روشن‌گرایانه حاکمان منطقه داشت.

برآبادی ادامه داد: روحانیان برجسته منطقه از جمله «آیت‌الله هادوی» از نخستین مشوقان این حرکت فرهنگی بودند و دختران ایشان جزو نخستین دانش‌آموزان این مرکز آموزشی به شمار می‌رفتند.

وی با بیان اینکه مدرسه شوکتیه از نظر محتوای آموزشی گامی بلند در مسیر نوگرایی ایران بود، گفت: در این مرکز، برخلاف مکتب‌خانه‌های سنتی، زبان فرانسه، ریاضی، علوم طبیعی و علوم انسانی به‌صورت نظام‌مند تدریس می‌شد و این مدرسه در حقیقت، پلی میان آموزش سنتی و نظام آموزشی مدرن ایران محسوب می‌شود.

وی با اشاره به معماری بی‌نظیر با طاقی از معجزات هنر ایرانی، گفت: یکی از جلوه‌های منحصربه‌فرد این بنا طاق اصلی آن به ابعاد ۱۲ در ۱۲ متر است، این طاق با ساختاری کاملاً هندسی و بدون استفاده از ابزارهای فلزی ساخته شده و از نظر مهندسی، یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان افزود: در بالای این طاق، کتیبه‌ای نفیس نصب شده که بر آن حدیث پیامبر اسلام (ص) با مضمون «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه» حک شده است، جمله‌ای که نشان‌دهنده تأکید اسلام بر علم‌آموزی زنان و مردان است و فلسفه اصلی تأسیس این مدرسه را به زیبایی بیان می‌کند.

برآبادی اظهار کرد: این بنا در دوره‌ای به عنوان موزه وقف کشور شناخته می‌شد و اکنون نیز برنامه‌هایی برای احیای دوباره این کاربری ارزشمند در دستور کار قرار دارد.

به گفته وی با همکاری اداره اوقاف و امور خیریه، طرحی جامع برای بازآفرینی نقش فرهنگی مدرسه شوکتیه در حال تدوین است.

مدیرکل میراث فرهنگی خراسان جنوبی تاکید کرد: هدف ما این است که شوکتیه بار دیگر به مرکز ترویج فرهنگ وقف، آموزش و فعالیت‌های فرهنگی تبدیل شود تا همان‌گونه که در گذشته منشأ تحول بوده، امروز نیز الهام‌بخش جامعه باشد.

برآبادی بیان کرد: مدرسه شوکتیه نماد پیوند عمیق میان دین، علم، هنر و فرهنگ ایرانی است و احیای این بنا نه تنها به حفظ میراث تاریخی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند الگویی برای احیای نقش وقف در توسعه فرهنگی جامعه امروز باشد.