طلای سفید کویر؛ روایت احیای شترداری در گارجگان

به گزارش پایگاه خبری نسیم خاوران و به نقل از پایگاه خبری تحلیلی بیرجندرسا، در دل کویر خراسان جنوبی، جایی در ۵۵ کیلومتری شهرستان بیرجند و ۲۴ کیلومتری خوسف، روستای گارجگان با ۴۷ خانوار و ۱۷۱ نفر جمعیت هنوز نفس می‌کشد. جایی که خاک و آفتاب در هم تنیده‌اند، اما مردمانش با دستانی پرکار و ذهن‌هایی خلاق، شغل نیاکان را از دل فراموشی بیرون کشیده‌اند. گارجگان امروز تنها یک روستا نیست؛ نمونه‌ای از احیای مشاغل بومی با نگاهی نو و رویکردی علمی است.

مردمی از جنس کویر؛ گرم، مهمان‌نواز و صبور

به گفته‌ی مهدی حیدری، دهیار گارجگان، این روستا با وجود موقعیت خشک و کویری‌اش، مردمانی خون‌گرم و مهربان دارد. شغل عمده‌ی آنان کشاورزی توأم با دامداری است. اما در این میان، یکی از داستان‌های تحسین‌برانگیز مربوط به خانواده‌ی ایزدی است که پرورش شتر را از نو احیا کرده‌اند.

بازگشت به ریشه‌ها؛ آغاز یک تحول

حسین ایزدی، فارغ‌التحصیل بهداشت‌یار دامپزشکی، کار خود را با گوسفندداری آغاز کرد. اما خشکسالی‌های پی‌درپی، نبود منابع غذایی کافی، و مشکلات چرا در مراتع، او را به فکر تغییر انداخت. او به شغلی بازگشت که میراث پدرانش بود: شتر‌داری.

اما این بازگشت، بازگشت به روش‌های قدیمی نبود؛ ایزدی با نگاه نو، شتر را از حیوانی فراموش‌شده به منبعی سودآور تبدیل کرد. از یک شتر شروع کرد، امروز چهار شتر شیرده دارد و روزانه بیش از ۲۰ کیلو شیر تولید می‌کند که کیلویی 100هزار تومان به فروش می‌رسد.

نگاهی علمی به شتر‌داری؛ مدیریت نوین در دل کویر

خانواده‌ی ایزدی با حذف چرای آزاد، برای شترها ساربان استخدام کردند، تغذیه دستی با برنامه‌ریزی دقیق انجام دادند و فاصله بین زایش‌ها را کاهش دادند. با اهلی‌سازی شترها، امکان دوشش و بهره‌گیری از شیر فراهم شد.

زهرا محمدی، همسر حسین ایزدی، کارشناس مدیریت بازرگانی و مسئول بسته‌بندی و بازاریابی لبنیات شتر است. او با رعایت کامل اصول بهداشتی، شیر را به دو شکل خام و جوشیده بسته‌بندی کرده و در سطح شهر بیرجند توزیع می‌کند.

خاصیت درمانی شیر شتر؛ طلای سفید کویر

شیر شتر، برخلاف شیر گاو و گوسفند، خاصیت دارویی بالایی دارد:

• ۱۰ برابر آهن بیشتر

• ۵ برابر کلسیم، ویتامین‌های B، C و D

• نزدیک‌ترین ترکیب به شیر مادر

• مؤثر در درمان چربی خون، دیابت، روماتیسم، عفونت‌های داخلی و مشکلات تنفسی

این محصول، نه‌تنها سلامتی را به سفره خانوار می‌آورد، بلکه هزینه‌های درمانی را نیز کاهش می‌دهد.

زندگی با شتر؛ سازگار با طبیعت و اقتصاد

شتر در دل بیابان زندگی می‌کند، از گز و خار تغذیه می‌کند که دیگر حیوانات توان استفاده از آن را ندارند و آن را به انرژی و شیر تبدیل می‌کند. هزینه نگهداری روزانه‌ی هر شتر تنها 100تا 150 هزار تومان است. پنبه‌دانه و یونجه نیز به بهبود طعم شیر کمک می‌کند.

شتر هم‌چنین در اصلاح پوشش گیاهی نقش دارد؛ بوته‌ها را هرس می‌کند، از رشد گیاهان مضر جلوگیری کرده و به احیای مراتع کمک می‌کند.

نگاهی به آینده؛ ظرفیت‌های گارجگان برای توسعه

برنامه خانواده ایزدی و سایر اهالی روستا این است که در صورت فراهم بودن بازار، تعداد شترها را به ۱۰۰ نفر افزایش دهند و روزانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ لیتر شیر تولید کنند.
در حال حاضر، این کار برای چندین نفر اشتغال‌زایی ایجاد کرده است؛ از ساربان گرفته تا بسته‌بند و توزیع‌کننده.

محمد حیدری، یکی دیگر از شترداران باسابقه روستا، معتقد است اگر تسهیلاتی در زمینه بازار فراهم شود و توجه کافی به زیرساخت‌ها شود، این شغل می‌تواند بار دیگر به یکی از ستون‌های اقتصاد منطقه تبدیل شود.

صدای مردم؛ درخواست برای توجه مسئولان

رحمان خاتون حسینی، ساربان شترهای خانواده ایزدی، خواستار حصارکشی جاده‌ها و فراهم کردن زیرساخت‌ها برای توسعه این صنعت است.
مردم گارجگان نیاز به تسهیلات مالی ندارند، تنها تقاضایشان فراهم‌سازی بازار و زیرساخت‌هایی است تا محصول تولیدی‌شان به دست مصرف‌کننده برسد.

گارجگان نمونه‌ای موفق از بازگشت به مشاغل بومی با رویکردی نو است. احیای شترداری در این منطقه، نه‌تنها راهکاری برای مقابله با خشکسالی، بلکه الگویی از توسعه پایدار، اقتصاد مقاومتی و حفظ میراث فرهنگی است.
در روزگاری که بسیاری از روستاها با پدیده مهاجرت روبه‌رو هستند، گارجگان با مهاجرت معکوس و شکوفایی مشاغل بومی‌اش، می‌تواند الگویی برای دیگر مناطق باشد.